In een professionele context waarin de werklast van documenten explosief toeneemt, vragen juridische professionals zich af of kunstmatige intelligentie bepaalde taken kan verlichten zonder iets van hun nauwkeurigheid te verliezen. ChatGPT, een van de tools voor taalverwerking, krijgt steeds meer belangstelling van advocatenkantoren, interne juridische afdelingen en bedrijfsmanagement. Maar kunnen we echt vertrouwen op een conversatieagent voor het verwerken van juridische content? Tussen het genereren van documenten, hulp bij onderzoek en hulp bij het opstellen van teksten, biedt het gebruik van ChatGPT in de advocatuur evenveel mogelijkheden als voorzorgsmaatregelen. Maar het is belangrijk om te begrijpen welke toepassingen geschikt zijn en wat de praktische grenzen zijn.
Hoe gebruik ik ChatGPT voor juridische vragen?
Het gebruik van ChatGPT op juridisch gebied groeit snel, zowel onder professionals als particulieren. Deze tool kan worden gebruikt om bepaalde juridische concepten te verduidelijken, om te helpen bij het opstellen van documenten of om het lezen van complexe teksten te vergemakkelijken. Deze hulp is echter gebaseerd op een collaboratieve aanpak: de gebruiker levert elementen aan en de tool gebruikt deze om gestructureerde inhoud te produceren.
Laten we een veelvoorkomend voorbeeld nemen: een bedrijf wil een contract opstellen voor het leveren van diensten. Door een nauwkeurig verzoek te formuleren, zoals “ontwerp een contract voor een IT-consultancyopdracht, inclusief een vertrouwelijkheidsclausule en maandelijkse betalingsvoorwaarden “, zal ChatGPT een samenhangende tekst voorstellen, gestructureerd volgens contractuele praktijken. Deze tekst is echter slechts een werkbasis. Alleen een jurist kan valideren of het document in overeenstemming is met de lokale wetgeving!
In een andere situatie kan een rechtenstudent ChatGPT gebruiken om een rechterlijke beslissing samen te vatten, gebaseerd op een lange en technische uitspraak. Door de tekst in het invoerveld te kopiëren met instructies zoals “vat deze beslissing samen, met de nadruk op de redenering van de rechtbank en de rechtsgrondslag “, krijgen ze een beknopte versie. Deze aanpak bespaart tijd, maar maakt het niet overbodig om de volledige uitspraak te lezen voor een volledig begrip.
ChatGPT kan ook een uitwisseling of een standaardreactie naar een klant simuleren. Een advocatenkantoor dat bijvoorbeeld een eerste reactie op een bemiddelingsverzoek wil automatiseren, kan een e-mailsjabloon genereren waarin de volgende stappen, de te verzamelen documenten en de geschatte deadlines worden uitgelegd. Elke communicatie over aansprakelijkheid of de interpretatie van een juridische tekst moet echter worden gecontroleerd door een gekwalificeerde advocaat.
Wat is de beste juridische AI?
Er is geen universeel antwoord op deze vraag. De keuze hangt af van de behoefte: sommige tools zijn ontworpen om contracten te analyseren, andere om jurisprudentie te bestuderen en weer andere om administratieve procedures te automatiseren.
ChatGPT, in zijn geavanceerde versies zoals GPT-4o en nu GPT 5, biedt een grote tekstuele flexibiliteit. Het kan informatie schrijven, herformuleren, samenvatten of organiseren. De effectiviteit hangt af van de duidelijkheid van de instructies. Als je bijvoorbeeld vraagt “Geef me een voorbeeld van een concurrentiebeding dat geldig is onder de Franse wet “, levert dat bruikbare inhoud op die kan worden aangepast aan de specifieke context.
Meer gespecialiseerde alternatieven zijn echter het vermelden waard. Predictice wordt vaak genoemd voor zijn voorspellende analyse van rechterlijke beslissingen. Het meet de kans op succes van een zaak op basis van een grote hoeveelheid jurisprudentie. Dit type dienst is vooral gericht op professionals die hun strategische keuzes objectiever willen maken.
Tools zoals Legal Robot of Luminance worden steeds vaker gebruikt om contracten door te spitten om inconsistenties, doublures, riskante clausules of schendingen op te sporen, ook in begeleidende brieven. Deze oplossingen worden geïntegreerd in advocatenkantoren en juridische afdelingen die grote hoeveelheden documenten verwerken.
Een andere recente speler, Le Chat par Mistral, begint naam te maken in de Franstalige juridische wereld. Het begrip van de Franse taalkundige nuances en het vermogen van Le Chat de Mistral om zich aan te passen aan de context maken het een interessante optie voor bedrijven die voornamelijk in het Franse recht werken.
Laten we een concreet voorbeeld nemen: een bedrijfsjurist wil snel controleren of er een oneerlijk opzegbeding in een contract van twintig pagina’s staat. Legal Robot zal een meer gerichte en relevante analyse geven dan een algemene vraag op ChatGPT. Maar om een argument op te stellen in een brief aan een collega, kan GPT-4o zorgen voor een effectieve eerste opzet.
De beste juridische AI’s :
- Voorspellen
- Legale robot
- Luminantie
- Mistral
Is er een ChatGPT voor de wet?
Strikt genomen is er geen officiële versie van ChatGPT die zich uitsluitend richt op de wet. De tool is gebaseerd op een generalistisch taalmodel, getraind op publiek beschikbare gegevens, waaronder toegankelijke juridische teksten. Dit betekent dat de antwoorden een benaderend begrip van de wetten kunnen weerspiegelen, vooral wanneer deze vaak veranderen of verschillen tussen rechtsgebieden.
Dit weerhoudt sommige bedrijven er niet van om tools te maken als alternatief voor ChatGPT, maar dan specifiek getraind op juridische corpussen. Deze oplossingen integreren interne juridische databases, passen nalevingsfilters toe of voegen verificatiemodules toe. Het zijn deze systemen die aanleiding geven tot vormen van “ChatGPT voor de wet”, ook al is dit geen officiële naam.
Een nuttig voorbeeld: een verzekeraar ontwikkelt een AI-assistent om zijn juristen te helpen snel te reageren op eenvoudige geschillen (vertragingen in de verwerking, betwiste claims, enzovoort). Hij zal GPT kunnen integreren met een juridische documentendatabase, inclusief interne beslissingen, standaardtarieven en toepasselijke wetgeving. Het resultaat is een gespecialiseerde chatbot die snelle antwoorden kan geven, maar altijd wordt gecontroleerd door een expert.
Aan de andere kant kan ongecontroleerd gebruik van ChatGPT om precieze juridische antwoorden te krijgen tot ernstige fouten leiden, vooral als de gegevens oud zijn of als het systeem een antwoord extrapoleert. Dit risico verklaart waarom geïnformeerde gebruikers de tool beschouwen als een schrijf- of onderzoekshulp en niet als een vervanging voor advies.
Hoe kan AI worden gebruikt op juridisch gebied?
De toepassingen van AI in het recht gaan veel verder dan het eenvoudig genereren van tekst. Het kan worden gebruikt om interne juridische processen te reorganiseren, doorlooptijden te verkorten en informatie te structureren die vaak verspreid is.
Een advocatenkantoor kan AI gebruiken om inconsistente clausules in een reeks contracten te identificeren. Een juridische afdeling kan het gebruiken om automatisch standaardmodellen te creëren, gebaseerd op een gemeenschappelijk handvest, en deze aan te passen volgens specifieke criteria (type klant, sector van activiteit, jurisdictie). Deze aanpak vermindert de hoeveelheid repetitieve handmatige formuleringen en zorgt tegelijkertijd voor algehele consistentie.
Kunstmatige intelligentie wordt ook gebruikt om juridische scenario’s te simuleren op basis van contextuele elementen. Sommige tools kunnen bijvoorbeeld eerdere gerechtelijke uitspraken analyseren om te anticiperen op de kans op een gunstige uitspraak in een geschil. Zo kan een advocaat beslissen of het beter is om te schikken of een rechtszaak aan te spannen.
Als het gaat om het beheren van e-mails en terugkerende verzoeken, kunnen AI-gebaseerde assistenten worden gebruikt om automatisch te reageren op veelgestelde vragen. De uitdaging is om te zorgen voor een snelle verwerking, zonder dat in elke fase menselijke tussenkomst nodig is. De uiteindelijke validatie blijft echter handmatig wanneer een juridisch element aanleiding geeft tot aansprakelijkheid.
Regelgevende beperkingen mogen niet worden genegeerd. De toepassing van de RGPD en de vereisten in verband met algoritmische transparantie dwingen bedrijven om het gebruik van gegevens duidelijk te definiëren, de bewaring ervan te beperken en de vertrouwelijkheid ervan te garanderen. In een sector als het recht, waar informatie vaak gevoelig is, worden deze vereisten onvermijdelijk.
Hoe kan ik ChatGPT gebruiken als advocaat?
Advocaten kunnen gebruik maken van ChatGPT om hun dagelijkse taken te versnellen, zonder ooit hun expertise te delegeren. De tool wordt een tekstuele assistent die formuleringen, samenvattingen of varianten van clausules kan voorstellen op basis van een goed geformuleerde vraag.
Laten we een praktisch voorbeeld nemen: een advocaat schrijft een brief aan een collega om een ingebrekestelling te formaliseren. Door ChatGPT te vragen: “stel een model voor voor een ingebrekestelling betreffende een niet-conforme levering in een B2B-contract”, krijgt hij een herbruikbare structuur. Het enige dat overblijft is het invoegen van de feitelijke elementen, data en precieze verwijzingen, en het controleren van de geldigheid van de formulering in de lokale wetgeving.
Voor documentair onderzoek kan ChatGPT ook worden gebruikt om een onderwerp in grote lijnen uit te werken, door een samenvatting te geven van de toepasselijke teksten of door de algemene beginselen van de betreffende wet op te sommen. Dit soort voorwerk kan nuttig zijn als een zaak over een onbekend onderwerp begint. Geen enkel juridisch onderzoek kan echter als volledig worden beschouwd zonder de officiële bronnen te raadplegen (Légifrance, Doctrine.fr, jurisprudentiedatabases).
Tot slot wordt de tool gebruikt om varianten van clausules te formuleren, afhankelijk van verschillende strategieën. Een advocaat die over een contract onderhandelt, kan bijvoorbeeld verschillende formuleringen van een beëindigingsclausule testen door ChatGPT te vragen een vaste versie, een flexibele versie en een evenwichtige versie te produceren. Deze voorstellen vervangen niet het oordeel van de advocaat, maar bieden aanvullende invalshoeken.
Er moeten voorzorgsmaatregelen worden genomen bij het gebruik van ChatGPT. Gegevens die in de tool worden ingevoerd, moeten anoniem zijn, uitwisselingen mogen geen vertrouwelijke elementen bevatten en gegenereerde teksten mogen nooit zonder verificatie worden gekopieerd. Binnen dit kader kan de tool een productiviteitshefboom worden, zonder ooit de menselijke vaardigheden in twijfel te trekken.
